Hier voedingsadvies welke voor vrijwel iedereen geschikt is. Wat ik u vertel over voeding tijdens een consult kunt u hier nog een rustig nalezen.
De Chinese geneeswijze gaat ervan uit dat het lichaam een samenhangend geheel is, waarbij alle structuren en organen belangrijk zijn voor het goed functioneren van het lichaam. Toch is er een organenkoppel dat van nog directer belang is dan alle anderen: de Maag & Milt. Het gele cirkeltje met Spleen Stomach in de afbeelding hiernaast. Dit koppel is Chinees gezien verantwoordelijk voor de gehele spijsvertering, en daarmee voor de energie (qi) van de persoon, en alle stofwisselingsprocessen die daaruit volgen: het ontstaan van bloed, vloeistoffen, warmte etc. Overigens: dit Chinese concept van Maag & Milt omvat de functies van meerdere organen in de reguliere kijk op geneeskunde, waaronder ook de darmen en alvleesklier.
De Maag-Milt is te zien als een verbrandingsoven waarop het lichaam draait. Als deze oven
goed gestookt wordt en de juiste brandstof binnenkrijgt, draait het hele lichaam goed, en
krijgt het voldoende energie en warmte tot in de uiteinden. In dit geval is een enkele keer slechte brandstof (junkfood, koud en rauw voedsel) geen enkel probleem. Is de brandstof gedurende langere tijd te weinig, niet van voldoende kwaliteit, teveel koelend etc. dan ontstaan er problemen in het lichaam. Dit kan ook zijn door de aangeboren constitutie.
Verminderende eetlust, problemen met de stoelgang, temperatuurproblemen etc. zijn het gevolg.
Natuurlijk is ieder mens anders. Toch is er wel een dieet mogelijk dat de spijsvertering
stimuleert, rommel opruimt en het lichaam aanzet om weer te doen wat het moet doen.
Algemene Do’s and Don’ts:
Do’s (WEL DOEN):
– Vaker warm eten, m.n. ontbijt, stimuleert de verbranding en daarmee de energieproductie. Ook ruimt het rommel en vocht (oedeem) op. Warm ontbijt zorgt dat het lichaam makkelijker opstart.
– Ontbijt stevig, lunch stevig, dineer licht. Zwaar of te laat avondeten (in de Yin tijd van de dag) zorgt voor onrustige slaap en weinig eetlust ‘s ochtends. Bij opstaan heb je de meeste energie nodig (start van de Yang tijd van de dag). Overeet niet; stop op 80% vol.
– Rust tijdens het eten. Je lichaam verteert maar op 1 niveau tegelijk: als je hoofd bezig is doet je maag niks. Eet niet als je emotioneel bent of haast hebt. Dus ook niet lezen/ tv kijken/ werken tijdens het eten.
– Een kleine hoeveelheid vlees helpt volgens de Chinese geneeswijze om bloed op te bouwen. Met name kippenbouillon (zelf getrokken uit bot) of rundvlees helpt.
– Drinken: verwarmende dranken, zoals verse gemberthee met kardemom (niet in de avonduren), en anders lauw/warm water, jasmijnthee etc. harmoniseren de maag.
Don’ts (NIET DOEN):
– Zuivel (inclusief kaas, yoghurt, kwark, toetjes). Ook sojamelk maar in mindere mate. Deze creëren slijm (teveel vocht op verkeerde plekken), dat de spijsvertering verstoort. Een alternatief is (ongezoete) rijste-, haver- of amandelmelk etc.
– Rauwkost: te zwaar verteerbaar en te koud, waardoor dit het systeem vooral energie kost i.p.v. oplevert. Ook zuidvruchten koelen het lijf teveel deze vruchten beschermen hun zaden met ‘koude’ tegen de (tropische) temperaturen in het land van oorsprong. Nederlands fruit kan, maar niet teveel of te koud. Eventueel met kokend water afspoelen maakt het al makkelijker verteerbaar.
– Koude dingen (uit de koelkast) remmen de spijsvertering. Eerst op kamertemperatuur laten komen of een scheutje heet water bij doen. Niets wat koud uit de koelkast komt is in wezen direct geschikt voor consumptie.
– Suiker (geraffineerde suiker) geeft een snel jojo-effect en tast daarmee de spijsvertering aan. Bovendien creëert het vocht. Honing is een natuurlijk alternatief.
– Alcohol, scherp en gekruid eten zetten de maag in beweging, maar kunnen hem ook uitputten. Met mate dus.
– Vet (gefrituurd) eten stimuleert slijmvorming, wat de spijsvertering verstoort. Doordat het ook hitte genereert, leidt gefrituurd eten laat in de avond vaak tot slechte of onrustige slaap.
Eet niets 2 tot 3 uur voor het slapen gaan.
Voorbeelden
Ontbijt:
Warm ontbijt is voor de meeste Nederlanders even wennen. Toch wordt in het grootste deel van de wereld warm ontbeten. Ook best raar om in een van de koudere en vochtigere landen juist koud te ontbijten… toch? Het went snel, veel mensen raken er aan verslingerd en voelen zich er snel beter bij!
– Zelf getrokken kippensoep met geraspte gember er doorheen.
Kippensoep, mits goed gemaakt, heeft een bevorderend effect op het zelf-herstellend vermogen van het lichaam. Vroeger was het ook in onze cultuur gebruikelijk om als iemand ziek was geweest kippensoep voor hem of haar te maken. Helaas is dit sinds oma’s tijd langzaam vergeten. Zelf kippensoep trekken is niet moeilijk.
Doe een kippenkarkas, of een paar kippenpoten mét bot in een grote pan (uiteraard liefst biologisch, zodat je zo min mogelijk gifstoffen door je soep krijgt). De botten zijn essentieel, omdat het merg een paar uur mee moet trekken om de soep zijn herstellende werking te geven. Laat dit -evt met een bouillonblokje- een paar uur goed trekken voor de botten verwijderd worden. Rasp een stuk verse gemberwortel van 2-4 cm door de soep. Voor de vulling kan je er van alles doorheen doen, maar zeker bij herstel na ziekte of bij erge vermoeidheid is het raadzaam om er rijst doorheen te doen. Dit is voedzaam, voedt de vloeistoffen in het lichaam en is licht verteerbaar. Zoete aardappels, wortel, pompoen, pastinaak etc zijn groenten die hier goed doorheen kunnen en de spijsvertering ondersteunen.
Verder kan hier van alles bij: rijst, pasta, groenten, boontjes, linzen etc. Een keer per week een grote pan soep trekken, in kleine porties in de koelkast of vriezer en je hebt gemakkelijk en snel iedere ochtend een warm ontbijt. Alternatieven zijn bijvoorbeeld linzensoep, gepureerde groentesoep etc.
– Rijst: rijst met bijvoorbeeld gierst of boekweit een nacht in water laten weken en ’s
ochtends in 10 minuten gaar koken. Dit kan je zoet eten (met vb. honing, kaneel en
rozijnen) of hartig (met roergebakken ui, champignons, kool, lente-ui, prei etc. en
roergebakken ei en soyasaus).
– Havermout kan ook, maar is minder voedzaam. Let wel: dan niet met zuivel, maar
met water of een hiervoor genoemd alternatief!
– Congee (rijstepap): doe een kleine hoeveelheid rijst in een grote pan water, met zout
en sesamolie, en laat dit een uurtje of langer koken, tot er een parelachtige vloeistof
ontstaat. Dit is vervolgens als basis te gebruiken voor een lichte maar zeer voedzame
soort soep, met bijvoorbeeld gesneden kipfilet, gember, ui en kool etc.
– Rijst met bonen. Dit is voor de gevorderden, maar zeer voedzaam en puur.
Stimuleert de spijsvertering sterk. Zet een mix van gedroogde bonen (dus nee, niet
die van Hak uit een potje of blik) een nacht te weken. Een goede mix is vb. gelijke
hoeveelheid mung-, aduki-, kleine zwarte en witte bonen of parelgort. Kook deze: op
de mung bonen en parelgort na ongeveer een uur, deze laatste twee 20 minuten.
Doe de laatste 10 minuten een gelijke hoeveelheid rijst erbij (50% bonen, 50% rijst).
Ook dit is vervolgens op smaak te maken. Vb. hartig met olijven, zongedroogde
tomaatjes, kipfilet of rookvlees en Italiaanse kruiden, of spicy met een beetje
kerry/currypoeder, chilipoeder, lente-ui etc.
– Brood: veel mensen hebben door een verzwakte buik steeds meer
voedselintoleranties en allergieën. Tarwe is een goed voorbeeld. Beter verteerbaar
zijn spelt- of haverbrood. Beleg kan o.a. bestaan uit bijvoorbeeld mager vleesbeleg
zoals kipfilet of rookvlees, of zoet zoals appelstroop of honing.
Lunch:
– Herhaling van/ variatie op bovenstaande;
Diner:
– Alles wat je verder kan verzinnen aan normaal warm eten. Aardappelen, vlees/ vis
en groenten, rijst met groenten, mie/mihoen etc. Geen rauwkost of koude
voedingsmiddelen. Verder is belangrijk niet te zwaar/te veel te eten en niet te laat, zodat de
buik niet ’s nachts hoeft te werken. Het is de kleinste maaltijd van de dag.
– Om de maag goed aan het werk te zetten is een wandelingetje even na het eten
behulpzaam.
Voor deze tekst ben ik dank verschuldigd aan Coen Balduk.
Een algemeen advies/Chinees gezegde:
“Ontbijt als een keizer, lunch als een prins en dineer als een bedelaar”.
